Công thức vật lý 11 chương 7: mắt, các dụng cụ quang

$D_V=\frac{1}{f}=\frac{1}{d}+\frac{1}{d\text{'}}=\frac{1}{\infty }-\frac{1}{O{C}_V-l}$

Cận thị: Là mắt khi không điều tiết có tiêu điểm nằm trước võng mạc.

Cách sửa tật: Để mắt nhìn xa được như mắt thường, phải đeo kính cận (kinh có mặt lõm, kính phân kỳ) để làm giảm độ hội tụ cho ảnh lùi về đúng võng mạc.

Chú thích:

$D_V$: độ tụ của thấu kính $\left(dp\right)$

$f$: tiêu cự của kính $\left(m\right)$

$d, d\text{'}$: khoảng cách từ vật đến thấu kính, khoảng cách từ ảnh đến thấu kính $\left(m\right)$

$O{C}_V$: khoảng cực viễn của mắt, với $C_V$ là điểm cực viễn - nơi xa nhất mà mắt có thể nhìn thấy.

$l$: khoảng cách từ kính đến mắt $\left(m\right)$

Lưu ý: $C_V=\infty$ nếu mắt trong trạng thái không có tật.

$D_C=\frac{1}{f}=\frac{1}{d}+\frac{1}{d\text{'}}=\frac{1}{\infty }-\frac{1}{O{C}_C-l}$

Viễn thị: Là mắt khi không điều tiết có tiêu điểm nằm sau võng mạc.

Cách sửa tật: Để mắt nhìn được như bình thường, phải đeo kính viễn (kính có mặt lồi, kính hội tụ) phù hợp để có thể giúp điều chỉnh điểm hội tụ về đúng võng mạc.

Chú thích:

$D_C$: độ tụ của thấu kính $\left(dp\right)$

$f$: tiêu cự của kính $\left(m\right)$

$d, d\text{'}$: khoảng cách từ vật đến thấu kính, khoảng cách từ ảnh đến thấu kính $\left(m\right)$

$O{C}_C$: khoảng cực cận của mắt, với $C_C$ là điểm cực cận - điểm gần nhất mà mắt có thể nhìn rõ. Điểm cực cận càng lùi xa mắt khi càng lớn tuổi.

$l$: khoảng cách từ kính đến mắt $\left(m\right)$

$\tan \alpha =\frac{AB}{l}$

Khái niệm: Góc trông vật là góc tạo bởi hai tia sáng xuất phát từ hai điểm A và B tới mắt. Phụ thuộc vào kích thước vật và khoảng cách từ vật đến mắt.

Chú thích: 

$\alpha$: góc trông vật

$AB$: kích thước vật $\left(m\right)$

$l$: khoảng cách từ vật tới quang tâm $O$ của mắt $\left(m\right)$

$G=\frac{\alpha }{{\alpha }_0}\approx \frac{\tan \alpha }{\tan {\alpha }_0}$

Phát biểu: Các dụng cụ quang đều có tác dụng tạo ảnh với góc trông lớn hơn góc trông vật nhiều lần. Đại lượng đặc trưng cho tác dụng này là số bội giác.

Chú thích:

$\alpha$: góc trông ảnh qua kính

${\alpha }_0$: góc trông vật có giá trị lớn nhất được xác định trong từng trường hợp

Lưu ý:

Người ta thường lấy khoảng cực cận là $O{C}_C=25cm.$ Khi sản xuất kính lúp, người ta ghi giá trị của $G_{\infty }$ ứng với khoảng cực cận này trên kính.

- Ví dụ: Các kính có kí hiệu $3x$, $5x, 8x$,... sẽ có tiêu cự tương ứng là $\frac{25}{3}cm, \frac{25}{5}cm, \frac{25}{8}cm,...$ Chúng có khả năng làm cho góc trông ảnh qua kính lớn hơn ba lần, năm lần, tám lần,... góc trông trực tiếp vật.

$G_{\infty }=\frac{O{C}_C}{f}$

Chú thích: 

$G_{\infty }$: số bội giác của kính lúp

$O{C}_C$: khoảng cực cận $\left(m\right)$

$f$: tiêu cự của kính $\left(m\right)$

$G_{\infty }=\left|k_1\right|G_2=\frac{\delta O{C}_C}{f_1{f}_2}$

Hai bộ phận chính của kính hiển vi là:

- Vật kính: Thấu kính hội tụ có tiêu cự $f_1$ rất nhỏ (cỡ milimetre)

- Thị kính: kính lúp có tiêu cự $f_2.$

Chú thích:

$G_{\infty }$: số bội giác của kính hiển vi khi ngắm chừng ở vô cực

$\left|k_1\right|$: số phóng đại ảnh bởi vật kính

$G_2$: số bội giác của thị kính ngắm chừng ở vô cực

$O{C}_C$: khoảng cực cận

$\delta$: độ dài quang học của kính $\left(m\right)$

$f_1, f_2$: tiêu cự của vật kính và thị kính $\left(m\right)$

$G_{\infty }=\frac{f_1}{f_2}$

Kính thiên văn là dụng cụ quang để quan sát các thiên thể. Nó gồm hai bộ phận chính:

- Vật kính: Thấu kính hội tụ có tiêu cự lớn (có thể đến hàng chục met).

- Thị kính: Kính lúp có tiêu cự nhỏ (vài centimetre).

Chú thích:

$G_{\infty }$: số bội giác trong trường hợp ngắm chừng ở vô cực

$f_1, f_2$: lần lượt là tiêu cự của vật kính và thấu kính $\left(m\right)$